Να λοιπόν τι σημαίνουν οι φράσεις...

[Επισκέπτης]

Tης π@#%άνας το κάγκελο

Με την φράση «της π-------ς το κάγκελο», εννοούμε έναν μεγάλο συνωστισμό, κοσμοσυρροή, φασαρία και κατά περίπτωση και ταλαιπωρία. Είναι συνώνυμη του «έγινε χαμός».Η προέλευση της φράσης, ανάγεται στην περίοδο πριν τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν ερχόντουσαν αρκετά συχνά, συμμαχικά πολεμικά πλοία και αγκυροβολούσαν ανοιχτά από την παραλία του Νέου Φαλήρου (κάτι που συνέβαινε και μετά τη λήξη του).
Ο ερχομός των στόλων ήταν «δώρο Θεού» για τις «κοινές» γυναίκες, οι οποίες μαθαίνοντας τον ερχομό τους μαζευόντουσαν στην ξύλινη εξέδρα του Φαλήρου, και μάλιστα στα κάγκελα της δεξιάς πλευράς (προς τον εξερχόμενο) που έβλεπαν προς την Ακρόπολη, στα οποία και ανέμεναν τους επίδοξους πελάτες τους (δηλαδή τους ναύτες). Εκεί, η κάθε πόρνη είχε και το δικό της κάγκελο, πάνω στο οποίο ακουμπούσε και έγραφε το όνομά της, έως που να έρθουν οι ναύτες. Οι γονείς που τύχαινε να βρίσκονται εκεί με τα παιδιά τους, απέτρεπαν την οποιαδήποτε παραμονή εκεί χαρακτηρίζοντας το χώρο ως «της πουτάνας το κάγκελο». Από αυτό το γεγονός έμεινε η παροιμιώδης φράση «της πουτάνας το κάγκελο».


Πλήρωσε τα μαλλιά της κεφαλής του


Οι φόροι πριν από τον 19ο αιώνα ήταν τόσοι πολλοί στην Ελλάδα, ώστε, όσοι δεν είχαν να πληρώσουν, έβγαιναν στο βουνό. Ανάμεσα σ’ αυτούς τους φόρους, υπήρξε και ένας τον οποίον πλήρωνα όσοι είχαν μακρυά…μαλλιά!
Για τη φοβερή αυτή φορολογία, ο ιστορικός Χριστόφορος Άγγελος, γράφει τα εξής χαρακτηριστικά:
«Οι επιβληθέντες φόροι ήσαν αναρίθμητοι, αλλά και άνισοι. Έκτος της δεκάτης, του εγγείου και της διακατοχής των ιδιοκτησιών, εκάστη οικογένεια κατέβαλε χωριστά φόρον καπνού εστίας), δασμόν γάμου, δούλου και δούλης, καταλυμάτων, επαρχιακών εξόδων, καφτανίων, καρφοπετάλλων καί άλλων εκτάκτων. Ενώ δε ούτω βαρείς καθ’ εαυτούς ήσαν οι επιβληθέντες φόροι, έτι βαρύτερους καί αφόρητους καθίστα ο τρόπος της εισπράξεως και η δυναστεία των αποστελλομένων προς τούτο υπαλλήλων ή εκμισθωτών. Φόρος ωσαύτως ετίθετο επί των ραγιάδων (ραγιάς=υπόδουλος εκ της τουρκικής λέξεως “raya”) εκείνων οίτινες έτρεφον μακράν κόμην».
Από τον τελευταίο αυτόν φόρο, έμεινε παροιμιώδης η φράση «Πλήρωσε τα μαλλιά της κεφαλής του», την οποία λέμε σήμερα για κάτι που πληρώνουμε πολύ ακριβά


Τα μυαλά σου και μια λίρα και του Μπογιατζή ο κόπανος

Την εποχή της Τουρκοκρατίας υπήρχε στην Αθήνα ένας Αλβανός φοροεισπράκτορας, που γύριζε στα διάφορα σπίτια των Χριστιανών και μάζευε τον καθιερωμένο κεφαλικό φόρο. Ονομαζόταν Κιουλάκ Βογιατζή. Ήταν δύο μέτρα περίπου ψηλός και το άγριο πρόσωπο του ήταν κατάμαυρο και βλογιοκομμένο. Οι Έλληνες, μόνο που τον έβλεπαν, τους κοβόταν η ανάσα.Ο λόρδος Βύρωνας που τον γνώρισε από κοντά, γράφει ότι έμοιαζε σαν δαίμονας, που ξεπήδησε από την κόλαση κι ότι τα παιδιά πάθαιναν ίλιγγο τρόμου, όταν τον αντίκριζαν, ξαφνικά μπροστά τους.
Ο Κιουλάκ Βογιατζή κρατούσε πάντοτε στα χέρια του ένα κοντόχοντρο κόπανο και με αυτόν απειλούσε τους χριστιανούς. Έλεγε, δηλαδή ότι θα τους σπάσει το κεφάλι, αν δεν του έδιναν μια χρυσή λίρα ή δύο φλουριά, όπως απαιτούσε ο κεφαλικός φόρος κάθε έξι μήνες.
Ο Αλβανός, όμως αυτός ήταν τόσο κουτός, ώστε δεν μπορούσε να ξεχωρίσει τα διάφορα νομίσματα της εποχής εκείνης. Έτσι, πολλοί Έλληνες που δεν είχαν να πληρώσουν, του έδιναν μερικές μπρούτζινες δεκάρες, που τις γυάλιζαν προηγούμενα, για να φαίνονται χρυσές και τον ξαπόστελναν. Από τότε, λοιπόν, έμεινε η φράση «Τα μυαλά σου και μια λίρα και του μπογιατζή ο κόπανος», που τη λέμε συνήθως για τους ελαφρόμυαλους. Μπογιατζής δεν ήταν άλλος από τον Κιουλάκ Βογιατζή με τον κόπανό του.

Βγήκε ασπροπρόσωπος

Ένας Οθωμανός στη Σμύρνη της Μικράς Ασίας, ήθελε να πάει στη Μέκκα, για να προσκυνήσει. Βρήκε, λοιπόν έναν συγχωριανό του Οθωμανό και του άφησε τα πενήντα του πρόβατα να τα προσέχει μέχρις ότου γυρίσει.
Την άλλη μέρα, όταν είχε κιόλας αναχωρήσει ο φίλος του για το μεγάλο ταξίδι της Μέκκας βρήκε την ευκαιρία και πούλησε τα πρόβατα, που του είχε αφήσει να τα φυλάει. Όταν με τον καιρό επέστρεψε ο γείτονάς του από τη Μέκκα, πήρε μια «τσανάκα» γιαούρτι και το πήγε στο φίλο του, για να τον καλωσορίσει και να του πει πως αυτό το γιαούρτι είναι, ότι έμεινε από τα πενήντα του πρόβατα.
Τούτο δε έγινε, όπως του είπε, γιατί έμαθε από άλλους συνταξιδιώτες του ότι είχε αρρωστήσει από πανώλη και αφού έδωσε τα μισά πρόβατα στους φτωχούς παρακάλεσε τον Αλλάχ να τον κάνει καλά. Τα δε άλλα μισά τα έδωσε προ ημερών στους φτωχούς, γιατί έμαθε ότι ο Αλλάχ τον έκανε καλά και γυρίζει πίσω στην πατρίδα.
Αλλά, όταν τον άκουσε να του λέει τα ψέματα αυτά, τόσο αγανάκτησε, που πήρε την «τσανάκα» με το γιαούρτι και του την πέταξε στα μούτρα, λέγοντάς του να ξεκουμπιστεί από το σπίτι του. Αυτός τότε, έφυγε απαθέστατα.
Όταν κάποιος άλλος συγχωριανός του τον ρώτησε που τον είδε βγαίνοντας από το σπίτι, γιατί είναι έτσι άσπρο το πρόσωπό του απάντησε: «Α, φίλε μου, όποιος δίνει καλό λογαριασμό, βγαίνει ασπροπρόσωπος».
Αυτή είναι μια από τις επικρατέστερες εκδοχές, απ’ την οποία έμεινε η φράση «βγήκε ασπροπρόσωπος», που την λέμε σήμερα, όταν κάποιος βγαίνει αλώβητος από μια δοκιμασία, μια δύσκολη περιπέτεια, ένα μπλέξιμο. Λέμε επίσης και «τον έβγαλε ασπροπρόσωπο», εννοώντας πως κάποιος δικαιώνει κάποιον άλλον που πίστεψε σ’ αυτόν.


Του μπήκαν ψύλλοι στ’ αφτιά

Οι Βυζαντινοί ήταν άφταστοι στο να εφευρίσκουν πρωτότυπες τιμωρίες. Όταν έπιαναν κάποιον να κρυφακούει, του έριχναν ζεματιστό λάδι στ’ αφτιά και τον κούφαιναν. Για τους «ωτακουστές» -όπως τους έλεγαν τότε αυτούς- ο αυτοκράτορας lουλιανός αισθανόταν φοβερή απέχθεια. Μπορούσε να συγχωρέσει έναν προδότη, αλλά έναν «ωτακουστή» ποτέ. Ο ίδιος έγραψε έναν ειδικό νόμο γι’ αυτούς, ζητώντας να τιμωρούνται με μαρτυρικό θάνατο. Μα όταν τον έστειλε στη Σύγκλητο, για να τον εγκρίνει, εκείνη τον απέρριψε, γιατί θεώρησε ότι το αμάρτημα του «ωτακουστή» δεν ήταν και τόσο μεγάλο. Είπαν δηλαδή -οι Συγκλητικοί- ότι η περιέργεια είναι φυσική στον άνθρωπο και ότι αυτός που κρυφακούει, είναι, απλώς, περίεργος. Μπορεί να κάνει την κακή αυτή πράξη, αλλά χωρίς να το θέλει. Έτσι βρήκαν την ευκαιρία να καταργήσουν και το καυτό λάδι και ζήτησαν να τους επιβάλλεται μικρότερη ποινή. Ο lουλιανός θύμωσε, μα δέχτηκε να αλλάξουν το σύστημα της τιμωρίας με κάτι άλλο που, ενώ στην αρχή φάνηκε αστείο, όταν μπήκε σε εφαρμογή, αποδείχθηκε πως ήταν αφάνταστα τρομερό. Έβαζαν δηλαδή στ’ αφτιά του ωτακουστή… ψύλλους! Τα ενοχλητικά ζωύφια, έμπαιναν βαθιά στο λαβύρινθο του αφτιού κι άρχιζαν να χοροπηδούν, προσπαθώντας να βρουν την έξοδο. Φυσικά, ο δυστυχισμένος που δοκίμαζε αυτή την τιμωρία, έφτανε πολλές φορές να τρελαθεί.Από τότε, ωστόσο, έμεινε η φράση «του μπήκαν ψύλλοι στ’ αφτιά», που σήμερα έφτασε να σημαίνει, ότι μου μπαίνουν υποψίες στο μυαλό για κάτι.


Τον έπιασαν στα πράσα

Μόλις η Αθήνα έγινε πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους, κάποιος Θεόδωρος Καρράς έφτιαξε μια συμμορία κακοποιών, που ρήμαζαν τα σπίτια και τα μαγαζιά. Η αστυνομία τούς κυνηγούσε να τους πιάσει, μα ποτέ δεν το κατόρθωνε. Ο Καρράς είχε γίνει αληθινό φόβητρο των κατοίκων. Την εποχή εκείνη στην Κολοκυνθού των Αθηνών κατοικούσε ο παπά-Μελέτης, που έλεγαν ότι είχε φλουριά με το τσουβάλι.
Αν και περασμένης ηλικίας, η καταπληκτική του δύναμη έκανε εντύπωση σε όλους. Το σπιτάκι που έμενε, ήταν τριγυρισμένο με περιβόλι από πράσα. Μια νύχτα ο παπάς πετάχτηκε οπό τον ύπνο του. Του φάνηκε πως είδε στο περιβόλι του κάποια σκιά, που κινούταν ύποπτα μέσο στα πράσα. Άφοβος καθώς ήταν, πήγε προς τα κει και μ’ ένα πήδημα γράπωσε από τον σβέρκο -ποιον άλλον;- τον περίφημο Καρρά, που τον παρέδωσε στην αστυνομία. Ο κακοποιός ομολόγησε γρήγορα τους συνεργάτες του, που πιάστηκαν κι αυτοί.
Απ’ αυτό το γεγονός προέκυψε και η φράση «τον έπιασαν στα πράσα», που σημαίνει επ’ αυτοφόρω σύλληψη.

Απ’ έξω κι ανακατωτά (απ’ την καλή και την ανάποδη)

Τον Σεπτέμβριο του 1155, σ’ ένα μοναστήρι της Κωνσταντινούπολης συνέβησαν τέτοια έκτροπα, που ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου, Εμμανουήλ Κομνηνός, διέταξε να τιμωρηθούν όλοι με τις πιο βαριές ποινές εκείνης της εποχής. Έτσι, πολλοί τυφλώθηκαν, άλλοι εξορίστηκαν και άλλοι ρίχτηκαν στα φοβερά κελιά των φυλακών του Επταπυργίου. Οι τελευταίοι, πέραν του εγκλεισμού τους στην φυλακή, είχαν υποβληθεί και σε μια επιπλέον πρωτότυπη τιμωρία-μαρτύριο: Κάθε μέρα, ήταν υποχρεωμένοι να προσεύχονται και να ψάλλουν, φωναχτά, είκοσι ώρες το εικοσιτετράωρο!
Οι φύλακες δεν τους άφηναν να πάρουν ανάσα και ουαί κι αλίμονο αν οι τιμωρημένοι σταματούσαν τις προσευχές και τους ψαλμούς, έστω και για ένα λεπτό. Οι προσευχές διαβάζονταν μέσα από μεγάλα και χοντρά εκκλησιαστικά βιβλία. Όταν οι προσευχές τελείωναν, αντί οι φυλακισμένοι να αρχίσουν το βιβλίο από την αρχή, ήταν υποχρεωμένοι να τις διαβάσουν απ’ το τέλος προς την αρχή. Δηλαδή ανάποδα.
Απ’ αυτό το περίεργο γεγονός προέκυψαν και οι παροιμιώδεις φράσεις «του τα ‘ψαλα απ’ την καλή και την ανάποδη» και «τα έμαθα απ’ έξω κι ανακατωτά»*, που σημαίνει σήμερα «γνωρίζω κάτι πολύ καλά», γιατί οι τιμωρημένοι έφτασαν στο σημείο από τις πολλές φορές που έλεγαν τις προσευχές, να τις μαθαίνουν από έξω κι ανακατωτά.
* Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, η φράση «τα έμαθα απ’ έξω κι ανακατωτά», προέρχεται από την εκπαιδευτική διδασκαλία στα σχολεία του Βυζαντίου: Οι δάσκαλοι για να διαπιστώσουν αν οι μαθητές γνώριζαν καλά το αλφάβητο απ’ έξω και δεν το «παπαγάλιζαν» απλά, τους έδειχναν τα γράμματα ανακατεμένα και τους ζητούσαν να τα πουν.


Αλλουνού παπά ευαγγέλιο

Αυτή τη φράση την παίρνουμε από μια Κεφαλλονίτικη ιστορία.Κάποιος παπάς σε ένα χωριουδάκι της Κεφαλλονιάς, αγράμματος, πήγε να λειτουργήσει σ’ένα άλλο χωριό, γιατί ο παπάς του χωριού είχε αρρωστήσει για πολύν καιρό.Ο παπάς όμως, στο δικό του ευαγγέλιο, μια και ήταν αγράμματος, είχε βάλει δικά του σημάδια κι έτσι κατάφερνε να το λέει.Εδώ όμως, στο ξένο ευαγγέλιο, δεν υπήρχαν τα σημάδια, γιατί ο παπάς αυτού του χωριού δεν τα είχε ανάγκη, μια και ήταν μορφωμένος.Άρχισε, λοιπόν, ο καλός μας να λέει το ευαγγέλιο που λέγεται την Κυριακή του Ασώτου.Τότε κάποιος από το εκκλησίασμα του φώναξε, «Τί μας ψέλνεις εκεί παπά; Αυτό δεν είναι το σημερινό ευαγγέλιο!…».
«Εμ, τι να κάνω;», απάντησε αυτός, που κατάλαβε το λάθος του και προσπάθησε να το «μπαλώσει» όπως όπως.«Αυτό είναι άλλου παπά ευαγγέλιο…».
Από τότε έμεινε αυτή η παροιμιώδης φράση, με την οποία εννοούμε ότι κάτι είναι άσχετο με κάτι άλλο, ή ότι κάποιος είναι αναρμόδιος για κάποιο θέμα.
 

[vasilis k]

Μπράβο για να μορφωνόμαστε και λίγο

[f_tasos]

Του μπήκαν ψύλλοι στ’ αφτιά

Οι Βυζαντινοί ήταν άφταστοι στο να εφευρίσκουν πρωτότυπες τιμωρίες. Όταν έπιαναν κάποιον να κρυφακούει, του έριχναν ζεματιστό λάδι στ’ αφτιά και τον κούφαιναν. Για τους «ωτακουστές» -όπως τους έλεγαν τότε αυτούς- ο αυτοκράτορας lουλιανός αισθανόταν φοβερή απέχθεια. Μπορούσε να συγχωρέσει έναν προδότη, αλλά έναν «ωτακουστή» ποτέ. Ο ίδιος έγραψε έναν ειδικό νόμο γι’ αυτούς, ζητώντας να τιμωρούνται με μαρτυρικό θάνατο. Μα όταν τον έστειλε στη Σύγκλητο, για να τον εγκρίνει, εκείνη τον απέρριψε, γιατί θεώρησε ότι το αμάρτημα του «ωτακουστή» δεν ήταν και τόσο μεγάλο. Είπαν δηλαδή -οι Συγκλητικοί- ότι η περιέργεια είναι φυσική στον άνθρωπο και ότι αυτός που κρυφακούει, είναι, απλώς, περίεργος. Μπορεί να κάνει την κακή αυτή πράξη, αλλά χωρίς να το θέλει. Έτσι βρήκαν την ευκαιρία να καταργήσουν και το καυτό λάδι και ζήτησαν να τους επιβάλλεται μικρότερη ποινή. Ο lουλιανός θύμωσε, μα δέχτηκε να αλλάξουν το σύστημα της τιμωρίας με κάτι άλλο που, ενώ στην αρχή φάνηκε αστείο, όταν μπήκε σε εφαρμογή, αποδείχθηκε πως ήταν αφάνταστα τρομερό. Έβαζαν δηλαδή στ’ αφτιά του ωτακουστή… ψύλλους! Τα ενοχλητικά ζωύφια, έμπαιναν βαθιά στο λαβύρινθο του αφτιού κι άρχιζαν να χοροπηδούν, προσπαθώντας να βρουν την έξοδο. Φυσικά, ο δυστυχισμένος που δοκίμαζε αυτή την τιμωρία, έφτανε πολλές φορές να τρελαθεί.Από τότε, ωστόσο, έμεινε η φράση «του μπήκαν ψύλλοι στ’ αφτιά», που σήμερα έφτασε να σημαίνει, ότι μου μπαίνουν υποψίες στο μυαλό για κάτι. 

Χωρίς Σχόλια!!!

Πολύ καλό!!!

[kbntinos]

Mπραβο ωραιο post.!

[Mastergunner]

[chris7gtir]

Ωραιος! και οπως λεει και το τραγουδι τη ζουλα μου ανακαλυψαν

[lss_00]

Αλά μπουρνέζικα

Όταν μας μιλάει κάποιος και θέλουμε να του πούμε πως δεν καταλαβαίνουμε τι μας λέει, τότε του λέμε πως μιλάει…αλά μποuρνέζικα.Πολλοί νομίζουν, πως είναι μια λέξη (αλαμπουρνέζικα). Είναι όμως δύο. Όπως το «αλά γαλλικά».
Μπουρνέζικα, λοιπόν, είναι η γλώσσα που θα μιλούσαν σε κάποιο τόπο ή και θα μιλάνε ακόμα, γιατί ο τόπος αυτός πράγματι υπάρχει. Είναι σε μια περιοχή του Σουδάν, όπου ζει η φυλή Μπουρνού.
Η γλώσσα αυτή ήρθε στην Ελλάδα κατά την Επανάσταση του 1821, με την φυλή των Μπουρνού η οποία αποτελούσε τμήμα του εκστρατευτικού σώματος του Αιγύπτιου στρατηγού Ιμπραήμ.
Καθώς η αραβική γλώσσα είναι αρκετά δύσκολη και μάλιστα στις διαλέκτους της, σε μας τους Έλληνες, λοιπόν δίκαια, όσα θ’ ακούγαμε από αυτούς, θα φαίνονταν «αλά μπουρνέζικα», δηλαδή ακατανόητα.



Κάποιος φούρνος θα γκρέμισε

Παλαιότερα, τα σπίτια ενός χωριού μετριόντουσαν με τους…φούρνους τους. Οι χωρικοί, δηλαδή, δεν έλεγαν ότι «το χωριό μου έχει τόσα σπίτια» αλλά «τόσους φούρνους», επειδή κάθε σπίτι είχε και το δικό του φούρνο, για να ψήνει το ψωμί του.
Είναι γνωστό και το ανέκδοτο του Κολοκοτρώνη με τον Άγγλο φιλέλληνα Κνόου. Ο τελευταίος, που μιλούσε αρκετά καλά τη γλώσσα μας και θαύμαζε το Γέρο για την τόλμη και την εξυπνάδα του, τον ρώτησε κάποτε, αν το χωριό που γεννήθηκε ήταν μεγάλο.- Όχι και τόσο, αποκρίθηκε ο Κολοκοτρώνης. Δεν πιστεύω να έχει παραπάνω από εκατό φούρνους…Ο Άγγλος, που δεν ήξερε ότι με το «φούρνος» εννοούσε «σπίτι», τον κοίταξε ξαφνιασμένος.- Και δεν είσαι ευχαριστημένος, στρατηγέ; τον ρώτησε. Εμένα το δικό μου χωριό δεν έχει περισσότερους από δυο φούρνους!- Βρε τον κακομοίρη! είπε τότε ο Κολοκοτρώνης. Και πώς ζεις σε τέτοια μοναξιά; Όταν λοιπόν στα χωριά αυτά πέθαινε κανένας νοικοκύρης, οι φίλοι του έλεγαν: «Ο φούρνος του μπάρμπα Νότη γκρέμισε», εννοώντας ότι με το θάνατο το αρχηγού της οικογένειας, το σπίτι του γκρέμιζε, χανόταν.
Από τη μεταφορική λοιπόν αυτή φράση, βγήκε η έκφραση «Κάποιος φούρνος γκρέμισε», ή «Κάποιος φούρνος θα γκρεμίστηκε» που τη λέμε σήμερα, άγνωστο γιατί, όταν μας επισκέπτεται κάποιος, που έχουμε να δούμε πολύ καιρό.

[Tzivitzonis]

Ωρέ Λάμπρο! Πόθεν το θυμήθηκες το θέμα!!!

[lss_00]

:shock: Ωρέ Λάμπρο! Πόθεν το θυμήθηκες το θέμα!!!

Τις φράσεις βρήκα και για να μην ανοίγω καινουριο θέμα βρήκα το πιο κατάλληλο

[Νικόλας]

Ωραίαααααααα

[Lefkoulis]

Παλιο θεμα ναι! αλλα γουσταρω τρελα!

[dimitriszim]

Καλό!!!

[kaliakouda]

«Χαιρέτα μου τον πλάτανο!»

Πώς βγήκε η φράση για ένα από τα πιο μισητά μέρη της Αθήνας;

platanos-medreses-2.jpg (78.3 KiB) 4726 προβολές

Το 1721 κάτω από την Ακρόπολη, στους «Αέρηδες» της Πλάκας, οι Τούρκοι έχτισαν Μεντρεσέ, που στα τουρκικά σημαίνει ιεροσπουδαστήριο. Σε αυτό φοιτούσαν οι νεαροί μουσουλμάνοι για να γίνουν ιμάμηδες. Η λέξη προέρχεται από το αραβικό madrasah–Madratis (ίδρυμα θεοκρατικό η άλλο) ή το αραβικό ders=μάθημα.
Σήμερα σώζεται η πύλη του Μεντρεσέ στους «Αέρηδες»

platanos-medresses-4-271x400.jpg (44.44 KiB) 4726 προβολές

Στις αρχές του 18ου αιώνα όμως, οι Τούρκοι εγκατέλειψαν την πόλη, που παραδόθηκε στου Έλληνες. Η σχολή με τα δωμάτια για τους σπουδαστές και την εσωτερική αυλή μετατράπηκε σε φυλακή, η οποία λειτούργησε, από τον Όθωνα έως την περίοδο του Γεωργίου Α΄. Ήταν μια σκληρή φυλακή.
Μπροστά από την πύλη υπήρχε ένας μεγάλος πλάτανος. Στα κλαδιά του κρεμούσαν τους καταδικασμένους σε θάνατο, κυρίως ποινικούς, αλλά και πολιτικούς κρατούμενους. Το δέντρο είχε γίνει σύμβολο θανάτου αλλά και αδικίας, καθώς προφανώς αυτοί που κρέμονταν από τα κλαδιά του ήταν οι φτωχοί και μη προνομιούχοι. Φυσικά αντιπροσώπευε και την εξουσία των Βαυαρών, που καταπίεζαν το λαό και καταλήστευαν τα δημόσια ταμεία.
Έτσι, όταν για κάποιους έφθανε η ώρα της αποφυλάκισης, βγαίνοντας από την πύλη της φυλακής κοίταζαν πίσω προς τα κελιά των πρώην συγκρατούμενών τους και τους φώναζαν: «χαιρέτα μου τον πλάτανο».
Τους εύχονταν να βγουν και εκείνοι από τη φυλακή και να μην ξαναδούν ποτέ τον πλάτανο του θανάτου.
Η φράση έμεινε από τότε και τη χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε μια κατάσταση που είναι χαμένη εκ των προτέρων, γιατί συνήθως κάποιος τη χειρίστηκε με λάθος τρόπο.
Από τον Μεντρεσέ βγήκε και η φράση «καλή κοινωνία» που χρησιμοποιούν οι φυλακισμένοι. Οι φυλακές κατεδαφίστηκαν το 1898 από τους ίδιους του πολίτες!
Λίγα χρόνια αργότερα, το 1915, ο πλάτανος είχε την ίδια τύχη μετά από ένα χτύπημα κεραυνού!

Το εσωτερικό της απάνθρωπης φυλακής

platanos-mentreses-1.jpg (34.88 KiB) 4726 προβολές

Για περίπου έναν αιώνα το αιωνόβιο δέντρο είχε γίνει η καρμανιόλα κάτω από τον Ιερό Βράχο, όπως μαρτυρά και το ποίημα του Αχιλλέα Παράσχου που ουσιαστικά ασκεί κριτική στην βασιλική εξουσία (1861):
«Ω Πλάτανε του Μενδρεσέ, στοιχειό καταραμένο της τυραννίας τρόπαιο, σε φυλακή υψωμένο… Θα έρθη η ώρα πλάτανε, της χώρας μας Βαστίλη, που ξυλοκόπους, η οργή του Έθνους θα σου στείλη, και πέλεκυς στη ρίζα σου ελεύθερα θ’ αστράψη. Δεν θα σε φαν γεράματα, φωτιά δεν θα σε κάψη, και γύρω θα χορέψωμε στη στάχτη σου τη κρύα εμείς, που θάφτει σήμερα εδώ η τυρρανία».

Κουτσαβάκης στην Πλάκα το 1880

koutsavakis-400x400.jpg (51.18 KiB) 4726 προβολές

Τα «μουρμούρικα» ρεμπέτικα
https://www.youtube.com/watch?v=JubVMY_0enc

Από τα μέσα της δεκαετίας του 1830, αρχίζουν να ακούγονται μέσα στα κελιά τα «μουρμούρικα», τα οποία πήραν αυτό το όνομα γιατί οι κρατούμενοι τραγουδούσαν ψιθυριστά ώστε να μην τους ακούσουν οι δεσμοφύλακες. Έβγαζαν δίστιχα και τα συνόδευαν με μουσική από πρόχειρα έγχορδα όργανα, με βασικό στοιχείο τον αυτοσχεδιασμό, τόσο στη μουσική όσο και στον στίχο. Ωστόσο, ο ήχος πέρασε από τους τείχους των κελιών και έφτασε μέχρι την πλατεία του Ψυρρή, όπου τα τραγούδια εξελίχθηκαν και στις αρχές του 20ου αιώνα, τα «μουρμούρικα» ρεμπέτικα ακούγονταν σε πολλές λαϊκές συνοικίες. Τα ρεμπέτικα των κατάδικων δεν είχαν πάντα τους ίδιους στίχους και ο μόνος τρόπος για να υποθέσει κανείς πώς μπορεί να «πήγαινε» ένα τραγούδι, είναι μέσα από τη μεταγενέστερη δισκογραφία. Χαρακτηριστικό είναι το τραγούδι, «όλη μέρα παίζεις ζάρια» που ηχογράφησε ο Γιώργος Κατσαρός το 1930....
https://www.youtube.com/watch?v=igyBcjH8So4

[kaliakouda]

Το ζευγαράκι της Αγίας Παρασκευής

Στην παλιά Αθήνα, κοντά στο Θησείο, υπήρχε κάποτε η συνοικία της Αγίας Παρασκευής, που δεν υπάρχει σήμερα. Σε κάποιο σπιτάκι κατοικούσε ένα ανδρόγυνο: Ο Θάνος και η Παγώνα Παγιαυλή.
Ο κόσμος τους έβλεπε και τους ζήλευε, γιατί έμοιαζαν «σαν δύο αληθινά πιτσουνάκια», όπως γράφει ένας παλιός χρονικογράφος. Το ζευγάρι αυτό είχε γίνει υπόδειγμα για τους άλλους παντρεμένους κι όλοι προσπαθούσαν να μιμηθούν το «ανδρόγυνο της Αγίας Παρασκευής».
Ένα βράδυ, μερικοί φίλοι πέρασαν απ έξω κι άκουσαν γυναικείες φωνές και κλάματα. Κατάλαβαν τότε πως ο άνδρας έδερνε την γυναίκα του. Δεν είπαν τίποτα κι έφυγαν. Την επομένη το ανδρόγυνο παρουσιάστηκε σαν να μην συνέβαινε απολύτως τίποτα.
Αυτό κράτησε περισσότερο από μήνα, ώσπου από στόμα σε στόμα μαθεύτηκε το μυστικό: κάθε νύχτα τις έτρωγε η Παγώνα από τον Θάνο και την ημέρα παρουσιαζόταν σαν το πιο αγαπημένο κι ευτυχισμένο ζευγάρι της Αθήνας.
Από τότε και πολλά χρόνια, όταν οι Αθηναίοι έβλεπαν κανένα ανδρόγυνο να υποκρίνεται πως είναι αγαπημένο, έλεγαν ότι μοιάζει με το «ανδρόγυνο της Αγίας Παρασκευής» και μερικοί χρησιμοποιούν ακόμη την έκφραση.

[Στράτος]

Από πού βγήκε η φράση «τα φόρτωσε στον κόκορα»; Ποια είναι η σύνδεσή της με τις κοκορομαχίες και τα στοιχήματα στην αρχαιότητα...

Η φράση «τα φόρτωσε στον κόκορα» χρησιμοποιείται για να δείξει ότι κάποιος παράτησε κάθε προσπάθεια. Συνήθως απευθύνεται στους μαθητές που δεν διαβάζουν και αδιαφορούν για τα μαθήματά τους. Παράλληλα, επειδή ο κόκορας δεν είναι πολύ έξυπνο ζώο, όταν χαρακτηρίζουμε κάποιον έτσι σημαίνει ότι τον θεωρούμε κουτό – γι’ αυτό πολλές φορές τον λέμε και κοκορόμυαλο....
Λέγεται ότι η φράση αυτή προέρχεται από τις κοκορομαχίες που λάτρευαν οι αρχαίοι να διοργανώνουν – ονομάζονταν «αλεκτρυονομαχίαι». Έβαζαν δυο γυμνασμένους κόκορες και στοιχημάτιζαν για το ποιος θα βγει νικητής. Οι παίκτες κρεμούσαν πάνω στους κόκορες τα χρήματά τους και όπως συμβαίνει με τα τυχερά παιχνίδια, πολλοί ήταν εκείνοι που τα έχαναν. Έτσι, θεωρείται ότι η φράση «τα φόρτωσε στον κόκορα» έχει ρίζες από την αρχαιότητα. Μία άλλη εκδοχή για την προέλευση της φράσης σχετίζεται με την γιορτή των Εβραίων, το «Γιομ Κιπούρ» που σημαίνει «Ημέρα Εξιλασμού» και οι πιστοί απέχουν από τα πάντα. Δεν δουλεύουν, δεν τρώνε, δεν πίνουν, δεν κάνουν έρωτα και δεν πλένονται. Επιδίδονται σε ενδοσκόπηση και προσεύχονται για να συγχωρεθούν οι αμαρτίες τους. Όσο διαβάζουν ευχές, οι άνδρες κρατούν έναν κόκορα και οι γυναίκες μία κότα. Περιστρέφουν τα ζώα τρεις φορές πάνω από το κεφάλι τους. Με αυτό τον τρόπο φεύγουν από πάνω τους οι αμαρτίες και «φορτώνονται στον κόκορα».
Αντλήθηκαν πληροφορίες από το βιβλίο του Τάκη Νατσούλη «“3.000 λέξεις και φράσεις παροιμιώδεις”, Εκδόσεις Σμυρνιωτάκης...


“Γιάννης κερνά και Γιάννης πίνει”. Πώς βγήκε η γνωστή παροιμία και τι σχέση είχε ο «Γιάννης» με τον Κολοκοτρώνη...

Ανάμεσα στα παλικάρια του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, υπήρχε ένας που ξεχώριζε και ήταν το καμάρι του. Το όνομά του ήταν Γιάννης Θυμιούλας. Καταγόταν από την Τρίπολη και είχε καταπληκτικές σωματικές διαστάσεις. Δίμετρος, εύσωμος και δυνατός, μπορούσε να σηκώσει με το ένα του χέρι ολόκληρο άλογο! Ο Θυμιούλας έτρωγε στην καθισιά του ολόκληρο αρνί, αλλά και πάλι σηκωνόταν πεινασμένος. Πέρα από το φαγητό είχε αδυναμία και στο πιοτό. Παρόλα αυτά ήταν εξαιρετικά ευκίνητος, δεν υπολόγιζε τον κίνδυνο κι όταν έβγαινε στο πεδίο της μάχης, ο εχθρός τον έβλεπε και τρεπόταν σε φυγή. Πολλοί καπεταναίοι, όταν ήθελαν να κάνουν κάποια τολμηρή επιχείρηση ζητούσαν από τον Κολοκοτρώνη να τους τον δανείσει. Κάποτε ο Θυμιούλας βρέθηκε πολιορκημένος μαζί με πέντε συντρόφους του, στη σπηλιά ενός βουνού για τρεις μέρες. Κάποια στιγμή τελείωσαν τα λιγοστά τρόφιμα που είχαν μαζί τους και ο σωματώδης Γιάννης άρχιζε να υποφέρει από την πείνα. Για να μη λιμοκτονήσει αποφάσισε να κάνει εξόρμηση. Άρπαξε το χαντζάρι του, βγήκε από τη σπηλιά και με απίστευτη ταχύτητα άρχισε να τρέχει ανάμεσα στους πολιορκητές και να χτυπά όπου βρει. Οι εχθροί τρόμαξαν και το έβαλαν στα πόδια. Τότε ο Θυμιούλας κατέβηκε σε ένα ελληνικό χωριό, έσφαξε τρία αρνιά και τα σούβλισε. Μαζί με το φαγητό παρήγγειλε ένα “εικοσάρικο” βαρέλι κρασί και έπεσε με τα μούτρα στο φαγοπότι. Όποιος περνούσε από το σημείο αυτό, ο Γιάννης τον προσκαλούσε και του προσέφερε κρασί. Κάποια στιγμή έφτασε εκεί ο Κολοκοτρώνης και ρώτησε να μάθει τι συνέβαινε. Ο Προεστός του χωριού απάντησε: “Γιάννης κερνά και Γιάννης πίνει”. Με αυτό τον τρόπο έμεινε αυτή η φράση, η οποία έμελλε να προστεθεί στις παροιμίες που σχετίζονται με το όνομα “Γιάννης”!...
Αντλήθηκαν πληροφορίες από το βιβλίο του Τάκη Νατσούλη "3.000 λέξεις και φράσεις παροιμιώδεις", εκδόσεις Σμυρνιωτάκης...

Πηγή: http://www.mixanitouxronou.gr