ENEOS 0W-50 Oil
One for all
Με αφορμή την έναρξη διάθεσης των λιπαντικών ENEOS της Nippon Oil στην ελληνική αγορά, το TechCorner αυτού του τεύχους είναι αφιερωμένο στο "θαυματουργό" λάδι 0W-50 που η ιαπωνική εταιρεία παράγει κατ' αποκλειστικότητα
(Περιοδικό Power techniques)
Passe-par-tout!Πολλοί παρομοιάζουν το λιπαντικό του κινητήρα με "πασπαρτού". Οντως, αν αναλογιστεί κανείς τους πολλαπλούς ρόλους που καλείται να διαδραματίσει μέσα στον κινητήρα, διαπιστώνει ότι ο χαρακτηρισμός δεν είναι υπερβολικός -κάθε άλλο μάλιστα. Πιο συγκεκριμένα, μέσα στον κινητήρα το λιπαντικό δρα ως:
- Αντιτριβικό, μειώνοντας τις δυνάμεις τριβής μεταξύ των κινούμενων μερών
- Προστατευτικό, προκειμένου ν' αποτρέψει την επαφή μετάλλου με μέταλλο π.χ. μεταξύ πιστονιού και τοιχώματος του κυλίνδρου
- Απορρυπαντικό, για ν' απομακρύνει τα κατάλοιπα της καύσης από τα τοιχώματα του κυλίνδρου
- Ψυκτικό, για την απαγωγή θερμότητας από μέρη του κινητήρα με έντονη θερμική καταπόνηση (π.χ. πιστόνια, turbo)
- Αντιδιαβρωτικό, προκειμένου ν' αποτρέψει την οξείδωση των μεταλλικών επιφανειών
Η ήδη δύσκολη αυτή "αποστολή" του δυσκολεύει ακόμη περισσότερο δεδομένου του μεγάλου θερμοκρασιακού εύρους μέσα στο οποίο το λιπαντικό καλείται να προσφέρει αποτελεσματικά τις "υπηρεσίες" του. Ετσι, το λάδι πρέπει ν' αποδίδει εξίσου καλά και να διατηρεί τις λιπαντικές του ιδιότητες τόσο σε συνθήκες ενός cold start όπου οι θερμοκρασίες βρίσκονται κοντά (ή και κάτω) από το μηδέν, όσο και σε θερμοκρασίες της τάξης των 150 οC που αναπτύσσονται σε συνθήκες παρατεταμένης καταπόνησης, όπως για παράδειγμα κατά την οδήγηση σε πίστα.
Το κινηματικό ιξώδες του λαδιού σε μια δεδομένη θερμοκρασία είναι μέτρο τόσο της ρευστότητας όσο και της λιπαντικής ικανότητας του λαδιού σ' εκείνη τη θερμοκρασία. Υπερβολικά μεγάλο κινηματικό ιξώδες σε δεδομένη θερμοκρασία σημαίνει ότι το λάδι έχει χάσει τη ρευστότητά του και τείνει να στερεοποιηθεί, προκαλώντας προβλήματα στην αναρρόφησή του από την αντλία λαδιού και στο πέρασμά του από τους αγωγούς λίπανσης του κινητήρα. Αντίθετα, υπερβολικά μικρό κινηματικό ιξώδες σε δεδομένη θερμοκρασία σημαίνει ότι το λάδι έχει χάσει τις λιπαντικές του ιδιότητες και αδυνατεί να προστατέψει αποτελεσματικά τα κινούμενα μέρη του κινητήρα. Μια άλλη δε παράμετρος που πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι ότι το κινηματικό ιξώδες του λαδιού μεταβάλλεται αντίστροφα με τη μεταβολή της θερμοκρασίας, δηλαδή με άνοδο της θερμοκρασίας το ιξώδες πέφτει, και αντίθετα.
Με βάση το κινηματικό ιξώδες τους σε ένα δεδομένο θερμοκρασιακό εύρος, τα λιπαντικά των κινητήρων μπορούν να χαρακτηριστούν ως "λεπτόρρευστα" ή "παχύρρευστα". Τα λεπτόρρευστα λάδια χαρακτηρίζονται από σχετικά χαμηλό ιξώδες, κάτι που τα κάνει να διατηρούν τη ρευστότητά τους ακόμη και σε χαμηλές θερμοκρασίες, αλλά στις υψηλές θερμοκρασίες το ιξώδες τους πέφτει, και οι λιπαντικές τους ικανότητες περιορίζονται σημαντικά. Στον αντίποδα, ένα παχύρρευστο λάδι σε χαμηλές θερμοκρασίες έχει πολύ μεγάλο ιξώδες (κάτι που μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα στην αναρρόφησή τους από την αντλία λαδιού και στη λίπανση του κινητήρα υπό συνθήκες ψύχους), από την άλλη όμως, ακόμη και σε υψηλές θερμοκρασίες το ιξώδες τους παραμένει αρκετά υψηλό ώστε να προσφέρει επαρκή λίπανση και προστασία.
You're hot, then you're cold... Προκειμένου να οριστεί το θερμοκρασιακό εύρος μέσα στο οποίο το εκάστοτε λιπαντικό λειτουργεί ικανοποιητικά, διάφοροι οργανισμοί όπως ο API (American Petroleum Institute) και η SAE (Society of Automotive Engineers) έχουν εισάγει διάφορες μεθόδους κατηγοριοποίησης. Η πιο γνωστή και ευρέως διαδεδομένη είναι η μέθοδος της SAE, με τους λεγόμενους "Δείκτες Ιξώδους SAE" (SAE Viscosity Index). Σύμφωνα με αυτή, κάθε λιπαντικό χαρακτηρίζεται από έναν αριθμό (SAE Index Number), ο οποίος το κατατάσσει σε αύξουσα σειρά ανάλογα με το ιξώδες του. Για παράδειγμα, ένα λιπαντικό SAE 0 είναι πιο λεπτόρρευστο (και κατάλληλο για χαμηλότερες θερμοκρασίες) σε σύγκριση με ένα λιπαντικό SAE30, το οποίο με τη σειρά του είναι πιο λεπτόρρευστο σε σύγκριση με ένα λάδι SAE 50 κ.ο.κ.
Στις μέρες μας, η ευρεία χρήση βελτιωτικών ιξώδους (Viscosity Index Improvers) έχει επιτρέψει τη δημιουργία των λιπαντικών "πολλαπλών ιξωδών" ή "πολλαπλών διαβαθμίσεων" (Multigrade Oils). Τα λιπαντικά αυτά, τα οποία χαρακτηρίζονται από δυο αριθμούς SAE Viscosity Index, ουσιαστικά αλλάζουν συμπεριφορά ανάλογα με τη θερμοκρασία στην οποία βρίσκονται. Παραδείγματος χάριν, ένα λιπαντικό 0W-30 στις χαμηλές θερμοκρασίες συμπεριφέρεται σαν SAE 0, ενώ στις υψηλές θερμοκρασίες συμπεριφέρεται σαν SAE 30. Πρακτικά, λοιπόν, όσο πιο μεγάλο είναι το "εύρος" στο SAE Index του λιπαντικού που εξετάζουμε, τόσο μεγαλύτερο είναι και το θερμοκρασιακό εύρος στο οποίο το λιπαντικό λειτουργεί ικανοποιητικά.
Προφανώς, το ιδανικό θα ήταν ένα λιπαντικό να καλύπτει όλες τις απαιτήσεις λίπανσης του κινητήρα, προσφέροντας επαρκή ρευστότητα ακόμη και σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, και επαρκώς υψηλό ιξώδες στις υψηλές.
Σύμφωνα με την ENEOS, αυτό επιτυγχάνεται με το λιπαντικό 0W-50 που η ίδια έχει εξελίξει, το μοναδικό αυτή τη στιγμή στην αγορά με τέτοιο εύρος ιξώδους.
ENEOS 0W-50Το λάδι 0W-50 της ENEOS είναι πλήρως συνθετικό και από την κατηγοριοποίησή του φαίνεται ότι έχει εξελιχθεί προκειμένου να καλύπτει ικανοποιητικά όλο το φάσμα λειτουργίας οποιουδήποτε κινητήρα, με ιδιαίτερη έμφαση στους κινητήρες υψηλής απόδοσης. Σύμφωνα με την εταιρεία, το λιπαντικό διατηρεί τη ρευστότητά του μέχρι και τους -45 οC, με το μέγιστο ιξώδες του να είναι 60.000 mPa s στους -40 οC και 3.250 mPa s στους -30 οC, σύμφωνα με τις προδιαγραφές της SAE για τα λιπαντικά SAE 0. Στο άλλο άκρο τώρα, σε θερμοκρασία 100 οC το λάδι της ENEOS έχει κινηματικό ιξώδες 18,0 mm2/s, τιμή η οποία βρίσκεται ανάμεσα στο εύρος τιμών 16,0mm2/s - 29,1mm2/s που προβλέπεται για τα λιπαντικά προδιαγραφών SAE 50. Με άλλα λόγια, ο κινητήρας ενός αυτοκινήτου επιδόσεων μπορεί, χρησιμοποιώντας το ENEOS 0W-50 να είναι απόλυτα προστατευμένος υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, από το απόλυτο ψύχος ενός "πολικού" cold start μέχρι την "κόλαση" του καλοκαιρινού track day!
